Loading...
Model: ISBN978-83-65686-04-6
Order fulfillment: 21 days
Shipping cost: no. EUR
Producer: Brak
Zapytanie o dostępność
"Chorał Kościoła zachodniego – podręcznik" (tytuł ang. "Western plainchant: a handbook", Oxford University Press) Davida Hileya to fundamentalna pozycja, która w sposób systematyczny, jasny i wyczerpujący porusza problematykę związaną z historią, systematyką, notacją, znaczeniem i interpretacją chorału gregoriańskiego. Książka autorstwa Davida Hilleya, profesora Instytutu Muzykologii w Ratyzbonie, jest pozycją bardzo cenioną wśród  muzykologów i specjalistów w dziedzinie chorału, wyczerpująco i klarownie wprowadzającą w jego świat i jest podręcznikiem przydatnym zarówno dla osób, które dopiero poznają to zagadnienie, jak i do pogłębionych studiów. Podręcznik omawia wszelkie kwestie związane ze śpiewem kościoła, od opisu nabożeństw, do których śpiew chorałowy był przeznaczony, różnych rodzajów chorału oraz typów notacji począwszy, poprzez opis średniowiecznych źródeł i traktatów teoretycznych, rozwój repertuaru od czasów najstarszych, aż do odnowienia roli tego śpiewu we współczesności. Znajdziemy też porównanie różnic i relacji pomiędzy chorałem gregoriańskim a starorzymskim, ambrozjańskim, mozarabskim i innymi tradycjami chorałowymi, poznamy jego najważniejsze centra i historię rozprzestrzeniania się chorału w Europie. Książka zawiera ponad 200 wartościowych przykładów muzycznych, a także odniesienia do niezwykle szerokiej bibliografii, dając wskazówki do jeszcze bardziej szczegółowych studiów. Wydanie polskie jest najnowszą, aktualizowaną przez autora wersją książki. 
 
Ze Wstępu:
 
Z wielką satysfakcją oddajemy do Państwa rąk polską wersję książki Davida Hileya Chorał Kościoła zachodniego – podręcznik (tytuł oryg. Western plainchant: a handbook). Książka autorstwa Davida Hilleya, profesora Instytutu Muzykologii w Ratyzbonie, to fundamentalna pozycja, bardzo ceniona wśród muzykologów i specjalistów w dziedzinie chorału, wyczerpująco i klarownie wprowadzająca w jego świat. Wydanie polskie jest najnowszą, aktualizowaną przez autora wersją książki, która mimo że jej pierwotna wersja ma już swoje lata i prowadzone w tym czasie zaawansowane badania nad chorałem przyniosły wiele odpowiedzi na postawione tutaj pytania, jednak wciąż jest podstawową lekturą, dającą ogólne spojrzenie na to niezwykle szerokie, bo obejmujące ogromny przekrój czasowy, geograficzny i stylistyczny, zagadnienie. Jest ona podręcznikiem przydatnym zarówno dla osób, które dopiero poznają chorał, jak i do pogłębionych studiów. Podręcznik omawia wszelkie kwestie związane ze śpiewem Kościoła, od opisu nabożeństw, do których śpiew chorałowy był przeznaczony, różnych rodzajów chorału oraz typów notacji począwszy, poprzez opis średniowiecznych źródeł i traktatów teoretycznych, rozwój repertuaru od czasów najstarszych, aż do odnowienia roli tego śpiewu we współczesności. Znajdziemy też porównanie różnic i relacji pomiędzy chorałem gregoriańskim a starorzymskim, ambrozjańskim, mozarabskim i innymi tradycjami chorałowymi, poznamy też najważniejsze centra i historię rozprzestrzeniania się chorału w Europie. Książka zawiera ponad 200 wartościowych przykładów muzycznych, a także odniesienia do niezwykle szerokiej bibliografii, dając wskazówki do bardziej szczegółowych studiów. 
Wydawnictwo pragnie złożyć serdeczne podziękowania wszystkim, którzy przyczynili do wydania polskiej wersji tej książki i wypracowania jej ostatecznego kształtu: począwszy od tłumacza Macieja Kazińskiego, po wszelką pomoc merytoryczną udzieloną na kolejnych etapach prac. Serdecznie dziękujemy szczególnie dr Jakubowi Kubieńcowi za nieocenioną pomoc i wsparcie merytoryczne tej publikacji. Za owocną współpracę dziękujemy również dr Agnieszce Budzińskiej-Bennett, dr hab. Michałowi Sławeckiemu, s. dr hab. Susi Ferfoglii, ks. dr Lucjanowi Dyce oraz wszelkim innym osobom, dzięki którym ta książka mogła znaleźć się na polskim rynku wydawniczym. Last but not least serdecznie dziękujemy Katarzynie Wiwer za ogromną pracę nad redakcją książki, czuwanie nad finałową wersją oraz koordynację prac zespołu redaktorów i konsultantów.
Życzymy Czytelnikom owocnej lektury i wspaniałych wrażeń z podróży w niecodzienny świat, jakim jest śpiew chorałowy. Zachęcamy jednocześnie do dalszych poszukiwań i studiów w tej dziedzinie.

Spis treści
I Chorał w liturgii             
I.1 Wprowadzenie          
I.2. Liturgia i nabożeństwa
I.3. Rok kościelny            
I.4. Cykl dzienny              
I.5. Msza             
I.6.Oficjum         
I Oficjum nocne (matutinum, wigilia lub nokturny) w cursus świeckim    
II Oficjum nocne w tradycji monastycznej            
III Laudesy w cursus świeckim   
IV Laudesy w cursus monastycznym       
V Nieszpory w cursus świeckim
VI Nieszpory w cursus monastycznym   
VII Kompleta     
VIII Pryma, tercja, seksta i nona               
I.7. Procesje      
I.8. Ceremonie Wielkiego Tygodnia         
I Ogólnie             
II Niedziela Palmowa     
III Wielki Czwartek          
IV Wielki Piątek
V Wielka Sobota lub Wigilia Paschalna    
VI Niedziela Wielkanocna            
I.9. Święto Głupców i pokrewne zwyczaje
I.10. Inne nabożeństwa
II Gatunki chorałowe     
II.1. Wprowadzenie       
II.2. Formuły recytacyjne modlitw i czytań           
I Ogólnie             
II Modlitwy        
III Czytania         
II.3. Tony dla psalmów i innych śpiewów
I Psalmy              
II Inne tony psalmowe: parapteres, tonus peregrinus    
III Tony dla kantyków magnificat i benedictus    
IV Tony dla wersetów psalmowych introitów i communiones     
V Tony dla wersetów responsoriów       
VI Tony dla psalmów inwitatoryjnych     
VII Benedictus es Domine Deus patrum nostrorum w sobotniej mszy suchych dni            
VIII Te Deum laudamus
II.4. Wielkie responsoria oficjum nocnego           
I Wprowadzenie              
II Repertuar, teksty i forma        
III Muzyka          
IV Centonizacja
V Melizmaty      
II.5. Graduały i trakty     
I Wprowadzenie              
II Graduały w a: grupa „Iustus ut palma”               
III Graduały w f
IV Inne graduały              
V Trakty              
VI Trakty w modusie 2  
VII Trakty w modusie 8 
II.6. Responsoria krótkie              
II.7. Antyfony   
I Wprowadzenie              
II Antyfony ferialne albo psalmowe        
III Antyfony do psalmów nieszpornych, oficjum nocnego i laudesów      
IV Antyfony do kantyków magnificat i benedictus            
V Wielkie antyfony „O”
II.8. Antyfony inwitatoryjne       
II.9. Antyfony procesyjne            
I Wprowadzenie              
II Antyfony rogacyjne (błagalne)              
III Antyfony na niedzielę palmową          
IV Antyfony na inne okazje        
II.10. Antyfony maryjne               
II.11. Introity     
I Wprowadzenie              
II Introity w modusie 3  
III Porównanie z antyfonami i responsoriami oficjum      
II.12. Communiones      
I Ogólnie             
II Grupy communiones z tekstami psalmowymi i ewangelicznymi             
III Niektóre communiones w modusie f
IV Communiones i responsoria 
II.13. Offertoria
I Wprowadzenie              
II Teksty              
III Melodie offertoryjnych responsów   
IV Melodie wersetów   
II.14. Alleluja     
I Wprowadzenie              
II Styl wcześniejszy i styl późniejszy        
III Rymowane alleluja i późnośredniowieczne melodie  
II.15. Hymny
I Wprowadzenie              
II Teksty              
III Muzyka          
IV Hymny procesyjne    
II.16. Śpiewy ordinarium mszalnego       
II.17. Kyrie eleison          
I Kyrie eleison jako litania            
II Kyrie eleison po introicie mszalnym    
III Wczesne melodie      
II Melodie włoskie          
V Typy melodyczne        
VI Późniejsze melodie  
II.18. Gloria in excelsis Deo         
I Wprowadzenie              
II Typy recytacyjne         
III Melodie przekomponowane
II.19. Sanctus    
I Najstarsze melodie      
II Inne melodie
II.20. Agnus Dei
II.21. Credo        
II.22. Sekwencje              
I Wprowadzenie              
II Wczesne sekwencje z paralelną strukturą strof             
III Notacja; wykonanie; melodie z częściowo podłożonym tekstem         
II Krótkie nieparalelne sekwencje           
V Sekwencje włoskie    
VI Wczesna historia sekwencji  
VII Sekwencje rymowane           
II.23. Tropy
I Wprowadzenie              
II Melizmaty dodane do introitów           
III Melizmaty dodawane do Glorii            
IV Melizmaty dodawane do responsoriów          
V Prosule dla offertoriów i alleluja           
VI Prosule dla responsoriów      
VII Inne prosule               
VIII Kyrie z łacińskim tekstem, prosule do kyrie i tropy do kyrie łacińskiego
IX Śpiewy Benedicamus z rozszerzonym tekstem, prosulami i tropami   
X Tropy do introitów, offertoriów i communiones; tropy do ­sekwencji 
XI Tropy do Glorii, Sanctus i Agnus Dei   
XII Farsowane czytania, śpiewy Credo i Pater Noster (Ojcze nasz)            
II.24. Łacińskie pieśni liturgiczne               
I Wprowadzenie              
II Versus we wczesnych rękopisach akwitańskich. Versus z „podwójnym przebiegiem”  
III Pieśń w xii wieku. Styl literacki i muzyczny      
IVPieśń xii-wieczna: funkcja liturgiczna  
II.25. Dramaty liturgiczne             
I Liturgia i dramat            
II Dialog Quem queritis 
III Obrzędy wielkanocne w xi wieku i później      
IV Obrzędy bożonarodzeniowe i epifanijne; Płacz Racheli i Lament Maryi             
V Obrzędy rymowane; „Księga dramatów z Fleury”; Ludus Danielis          
II.26 Oficja rymowane   
II.27. Metrum, akcent, rytm i rym w tekstach liturgicznych           
I Metrum i akcent           
II Rym  
III Rytm prozy (cursus) i rym prozy          
III Księgi liturgiczne i źródła chorałowe  
III.1. Wprowadzenie      
III.2. Ordines romani      
III.3. Sakramentarze i lekcjonarze            
I Sakramentarze              
II Lekcjonarze   
III.4. Graduały (antyfonarze mszalne) i kantatoria            
I Wprowadzenie              
II Graduały bez notacji muzycznej
III Graduały z notacją muzyczną               
III.5. Antyfonarze (antyfonarze dla oficjum)      
I Najwcześniejsze antyfonarze  
II Typy organizacji rękopisów i kalendarzy             
III Porównanie źródeł    360
III.6. Psałterze, hymnarze, kolektarze, lekcjonarze do oficjum    
I Psałterze           
II Hymnarze        
III Kolektarze     
IV Lekcjonarze dla oficjum          
III.7. Sekwencjarze, troparze i kyriały      
III.8. Procesjonały            
III.9. Mszały        
III.10. Brewiarze               
III.11. Kompendia            
III.12. Pontyfikały i rytuały           
I Pontyfikały i benedykcjonarze                
II Rytuały, manuały albo agendy               
III.13. Ordynały i zwyczajniki       
III.14. Tonariusze              
I Definicja i funkcja          
II Typy melodii w ośmiu modi     
III Jak oznaczano tony psalmowe              
III.15. Rozpoznawanie i opisywanie ksiąg chorałowych    
IV Notacja           
IV.1. Wprowadzenie       
I Wstęp                
II Znaki w rękopisie Montpellier H. 159   
III Neumy            
IV.2. Style regionalne     
I Notacja francuska i niemiecka (zob. tablice 4, 6–8)         
II Notacje paleofrankijska, laońska, bretońska i akwitańska (tablice 1–3)                
III Typy powiązane z notacją francusko-niemiecką (tablica 5)       
IV Inne notacje włoskie (tablice 11–13)  
V Przykłady        
IV.3. Likwescencja, oriscus, quilisma; inne znaki specjalne             
I Znaki likwescentne       
II Quilisma           
III Oriscus            
IV Virga strata, pressus, pes stratus, pes quassus, salicus               
IV.4. Pochodzenie notacji chorałowej     
I Wprowadzenie               
II Wczesne przykłady     
III Wczesne odniesienia i wzmianki o notacji        
IV Współistniejące systemy: akcenty oratorskie, interpunkcja, notacja ekfonetyczna      
a) Akcenty prozodyczne               
b) Interpunkcja 
c) Notacja ekfonetyczna               
d) Notacja bizantyjska   
V Teoria cheironomiczna              
VI Wczesny przekaz chorału        
VII Kilka wniosków          
IV.5. Notacja rytmu         
I Elementy rytmiczne we wczesnych notacjach  
II Rytm w prostych antyfonach  
III Semiologia gregoriańska Cardine’a      
IV Dowody teoretyków 
V Wnioski            
IV.6. Notacja wysokościowa        
I Od IX wieku do Wilhelma z Dijon            
II Gwidon z Arezzo          
III Notacja liniowa w różnych krajach       
IV.7. Notacje teoretyków             
IV.8. Drukowane księgi chorałowe           
IV.9. Transkrypcja współczesna 
I Kontekst liturgiczny      
II Transkrypcja   
III Transkrypcja z notacji bezliniowej       
V Chorał i wczesna teoria muzyki              
V.I. Wprowadzenie         
V.2. Dziedzictwo antyku                
V.3. System wysokościowy dla chorału  
I Wprowadzenie               
II Hucbald z Saint-Amand              
III Grupa traktatów Enchiriadis   
V.4. Modi            
I Ogólnie              
II Aurelian z Réôme         
III Regino z Prüm              
IV Nazewnictwo               
V Greckie nazwy i gatunki oktawowe      
VI Teoria włoska: „Dialogus de musica”  
VII Gwidon z Arezzo       
VIII Autorzy południowoniemieccy          
IX Teoria modalna w południowych Niemczech  
X Późniejsza synteza      
VI  Chorał do VIII wieku 
VI.1. Wprowadzenie       
VI.2. Kościoły świata chrześcijańskiego   
VI.3. Wczesny kościół     
VI.4. Śpiewy oficjum przed viii wiekiem 
VI.5. Śpiewy mszalne przed viii wiekiem                
I Graduał             
II Introit oraz inne śpiewy rozpoczynające mszę 
III Śpiewy na komunię   
IV Offertorium  
V Śpiewy towarzyszące czytaniom           
VI.6. Grzegorz Wielki      
I Wprowadzenie               
II Grzegorz i diakoni        
III Grzegorz i alleluja       
IV Izydor z Sewilli; Liber pontificalis; lista „redaktorów” chorału w Ordo Romanus XIX       
V Tradycja anglosaska    
VI Biografie Pawła Diakona i Jana Diakona            
VII Sakramentarz „gregoriański”                
VIII Prolog Gregorius praesul      
IX Recepcja legendy o Grzegorzu w IX wieku i później; gołębica; modi     
X Grzegorz i wielkopostne communiones             
XI Wnioski           
VII Stulecie karolińskie   
VII.1. Wprowadzenie     
VII.2. Wprowadzenie chorału rzymskiego w państwie franków   
VII.3. Frankijska rozbudowa rep. Chorałowego  
VII.4. Kodyfikacja chorału             
VII.5. Miejsce muzyki w renesansie karolińskim 
VIII Chorał gregoriański a inne repertuary             
VIII.1. Wprowadzenie    
VIII.2. Wpływ Bizancjum               
I Wprowadzenie               
II System ośmiu modi     
III Antyfony na Adorację Krzyża oraz inne śpiewy repertuarów starowłoskich      
IV Trisagion         
V Frankijska „Missa graeca”’      
VI Communio Omnes qui in Christo         
VII Bizantyjskie śpiewy alleluja   
VIII Konkordancje tekstowe bez podobieństwa muzycznego      
IX Antyfony Veterem hominem na oktawę Objawienia Pańskiego (Epifanii)         
VIII.3. Chorał starowłoski I: Rzym             
I Wprowadzenie               
II Źródła i badania chorału starorzymskiego          
III Przykłady: communiones        
IV Graduały        
V Antyfony         
VI Offertoria      
VII Alleluja          
VIII Tradycja ustna  &
Fragmenty
ze Wstępu autora:

W pierwszym rzędzie chciałem przedstawić książkę, z której mogliby skorzystać zarówno ci, którzy spotykają się z monodią chorałową po raz pierwszy, jak i ci, którzy potrzebują przewodnika po specjalistycznej literaturze. Książka wychodzi z założenia – uzasadnionego w dobie powszechnego zeświecczenia – że wiele aspektów liturgii i jej śpiewu, a nawet sprawy bardzo podstawowe, są czytelnikowi nieznane. Na każdym etapie spotkania z chorałem można napotkać specjalistyczne wyrażenia i pojęcia, które rzeczywiście mogą stanowić przeszkodę. Taka jest natura przedmiotu, gdyż kościelny obrządek jest z zasady wyłączony i oddalony od codziennego życia, a także zastrzeżony dla specjalnie wyszkolonych osób. Rozpoczęcie od spraw zasadniczych nie oznacza jednak, iż udało się ominąć przeszkody. Mam nadzieję, że udało mi się nie pomylić braku doświadczenia z brakiem inteligencji. Czytelnik napotka tu wiele złożonych zagadnień, zarówno tych, które zostały przez naukowców rozwiązane, jak i tych, które pozostają niewyjaśnione.
Opisując badania nad źródłami chorałowymi posłużyłem się przykładami ukazującymi nie tylko zapisaną w nich muzykę, ale także ich charakter, układ zawartości oraz typ notacji.
Osoby mające dostęp do dobrze wyposażonej biblioteki odnajdą w tej pracy wystarczająco dużo odwołań do specjalistycznej literatury. Chciałem jednak, aby książka była na tyle przejrzysta i dobrze zilustrowana, aby przydać się każdemu, kto interesuje się muzyką i potrafi czytać nuty.
Książka taka spełni swoje zadanie głównie dlatego, że w ostatnich dekadach badania nad chorałem poczyniły ogromne postępy. Ostatnia ważna syntetyczna praca, jaka ukazała się w języku angielskim – Gregorian Chant Apla ma już ponad trzydzieści lat1. Nie mam oczywiście zamiaru zastępować książki Apla, czy bardziej nawet wszechstronnego dzieła Einführung in die gregorianischen Melodien Petera Wagnera sprzed pierwszej wojny światowej, które wciąż pozostają niezbędne. Jednak od czasu ich wydania dokonano wielu odkryć i przeprowadzono liczne badania. Najlepszą współczesną przekrojową pracą – z konieczności krótką, lecz z wyśmienicie sporządzoną bibliografią – jest artykuł „Plainchant” autorstwa Kennetha Levy’ego i Johna Emersona opublikowany w The New Grove Dictionary. Prace takich autorów, jak zmarły Bruno Stäblein – jego Schriftbild der einstimmigen Musik i artykuły w Die Musik in Geschichte und Gegenwart praktycznie tworzą razem podręcznik wiedzy o chorale. Jednak wyraźna jest potrzeba zaktualizowanej jednotomowej książki ujmującej ten przedmiot...